Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan điểm tuyển chọn, đào tạo cán bộ viên chức Nhà nước

Vấn đề cốt yếu trong tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập dân tộc phải gắn liền với CNXH, công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta là một cuộc cách mạng mang tính toàn diện bao gồm 3 lĩnh vực:...

Vấn đề cốt yếu trong tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập dân tộc phải gắn liền với CNXH, công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta là một cuộc cách mạng mang tính toàn diện bao gồm 3 lĩnh vực: Chính trị tư tưởng, Cơ cấu kinh tế, Văn hóa xã hội. Nhưng muốn xây dựng thành công CNXH thì trước hết phải hoàn thiện được yếu tố chủ đạo là tư tưởng và con người XHCN, trong đó người cán bộ rất quan trọng bởi: "Con người XHCN là con người có đạo đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, một lòng một dạ phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng".

Xác định được vị trí và vai trò của cán bộ là tiền vốn của đoàn thể - cái gốc của mọi công việc nên Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu người cán bộ mẫu mực phải có đức có tài lấy Đức là chính, phải khắc phục mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, xa rời quần chúng, hống hách kiểu quan cách mạng, quan liêu, tham nhũng, vô trách nhiệm dẫn đến chia rẽ, cục bộ địa phương và kết quả tất yếu là hỏng việc. Tư tưởng về cán bộ của Người bao gồm một hệ thống nhằm hoàn thiện và nâng cao những phẩm chất tốt đẹp của cán bộ, đảng viên, thể hiện sinh động sự phát triển tất yếu của con người mới XHCN. Những tiêu chuẩn cụ thể của cán bộ công chức Nhà nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh là:

1) Phải trung thành với Tổ quốc với cách mạng, chế độ XHCN.

2) Có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ giỏi.

3) Phải có mối liên hệ mật thiết với mọi người xung quanh.

4) Dám phụ trách, dám quyết đoán, dám chịu trách nhiệm, nhất là trong những tình huống khó khăn. Thất bại không hoang mang, tự ti.

Thắng lợi không kiêu ngạo, tự mãn. Khi nước ta vừa giành dược độc lập, Chủ tịch Chính phủ lâm thời Hồ Chí Minh đã kêu gọi chọn nhân tài kiến quốc: "Kiến thiết cần có nhân tài. Nhân tài nước ta dù chưa có nhiều lắm nhưng nếu chúng ta khéo lựa chọn, khéo phân phối, khéo dùng thì nhân tài càng ngày càng phát triển càng thêm nhiều”. Ngay sau cuộc tổng tuyển cử. Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục quan tâm đến việc lựa chọn người tài giỏi ra giúp dân, giúp nước và lưu ý đến việc chọn lựa cán bộ công chức có đủ tiêu chuẩn vào làm việc trong các cơ quan, bộ máy hành chính Nhà nước. Các kỳ thi tuyển công chức vào mọi ngạch, bậc của nền hành chính quốc gia đã được thực thi theo quy định chung. Sắc lệnh số 188 năm 1948 và số 76 năm 1950 do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký ban hành đã nêu cụ thể các môn thi vào biên chế Nhà nước như sau:

Lĩnh vực chính trị: Thi các môn đại cương về hiến pháp và cách tổ chức chính quyền các nước, về địa vị của nước Việt Nam ở Đông Nam Châu Á và thế giới.

Lĩnh vực pháp luật: Thi môn hiểu biết về chính thể cộng hòa dân chủ Việt Nam, về chế độ bầu cử, về tổ chức Nghị viện theo hiến pháp năm 1946, về tổ chức hành pháp, tư pháp, kiểm soát ngân sách, chính sách thuế

Lĩnh vực địa lý: Thi các môn nói về địa lý tự nhiên và địa lý kinh tế, xã hội của Việt Nam như: địa thế núi sông, cao nguyên, bình nguyên, bờ biển, thảo mộc, khí hậu, dân số, canh nông lâm sản, thi hiểu biết địa lý các nước lân cận như Lào, Campuchia, Myanmar, Thái Lan, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ....

Lĩnh vực lịch sử: Thi những kiến thức hiểu biết về triều đình nhà Nguyễn, về sự xâm lược của Pháp và sự thành lập của chế độ cai trị của Pháp ở Việt Nam và Đông Dương, hiểu biết về những phong trào xã hội, tư tưởng và học thuật ở Việt Nam đầu thế kỷ XX, sự thành lập nước Việt Nam DCCH, về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược...

Thi ngoại ngữ: Cho phép tình nguyện dịch một bài tiếng Anh ở trình độ trung học chuyên ngành, dịch một bài tiếng Hoa ở trình độ trung học chuyên khoa, viết một bức thư bằng tiếng Pháp.

Vào thời kỳ cả dân tộc ta đang tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp gay go và quyết liệt nên chương trình thi tuyển này chưa ứng dụng được nhiều nhưng ý nghĩa của nó rất quan trọng đối với sự phát triển và hoàn thiện cán bộ, công chức trong bộ máy Nhà nước. Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay và tại thời điểm đất nước ta đang thực hiện công cuộc cải cách hành chính triệt để, thì chương trình thi tuyển này có thể đưa vào vận dụng tùy đối tượng và ngành cụ thế, đảm bảo đúng yêu cầu phù hợp với con người và công việc. Thực tế giữa khuynh hướng thị trường hóa nhiều thành phần kinh tế, không ít cán bộ công chức vẫn còn suy nghĩ lạc hậu rằng cứ bám vào Nhà nước hưởng lương công chức, đến khi về hưu lại hưởng tiếp chế độ dưỡng lão đến cuối đời. Vì tư duy bao cấp ỉ lại như thế cho nên trong rất nhiều cơ quan hành chính sự nghiệp, người làm thì ít người chơi thì nhiều hoặc có làm cũng không có hiệu quả, lãng phí thời gian tiền của của Nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã nghiêm khắc phê phán những mục đích, phương pháp học tập sai lệch, những kiểu lý luận sách vở quanh co, bao biện, hoàn toàn xa rời thực tế, càng không nên học vì những ý định tầm thường như thế để lấy danh hiệu, để trang sức, để đem lòe thiên hạ hoặc tạo cho mình một cái vốn liếng cá nhân sau này đợi cơ hội đưa ra mặc cả với tổ chức với cơ quan đoàn thể. Những cán bộ công chức mang trong đầu quan niệm sai trái về học tập nâng cao tri thức kiểu ấy hoàn toàn sa vào chủ nghĩa cá nhân là: "Việc gì cũng chỉ lo cho lợi ích riêng của mình không quan tâm đến lợi ích chung của tập thể miễn là mình béo mặc thiên hạ gầy. Nó là mẹ đẻ ra tất cả mọi tính hư nết xấu như lười biếng, suy bì, kiêu căng, kèn cựa, lãng phí tham ô...".

Vì vậy để phục vụ cho sự phát triển chung của toàn xã hội, các cơ quan hành chính sự nghiệp phải nhanh chóng kiện toàn tổ chức, chuẩn hóa cán bộ, cốt tinh chứ không cốt nhiều. Một người cán bộ công chức hiện đại cần đáp ứng những yêu cầu tối thiểu như sau:

- Trung thành với sự nghiệp xây dựng và đổi mới của đất nước, quyết tâm phấn đấu cho một xã hội công bằng - dân chủ - văn minh, đặc biệt cảnh giác với những chiêu bài chính trị phản động và diễn biến hòa bình trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng.

- Nắm vững những chủ trương chính sách mới nhất của Đảng và Nhà nước, những bộ luật văn bản chỉ thị trong lĩnh vực văn hóa - thông tin - báo chí.

- Cần phải có kiến thức nhất định về vị trí vai trò, uy tín và quá trình phát triển của nước ta trong khu vực và trên trường quốc tế. Đặc biệt là phải thuộc hến trình lịch sử dân tộc, củng cố lòng tự hào dân tộc và có thể tìm hiểu thêm một số quốc gia láng giềng có quan hệ mật thiết với nước ta về vị trí địa lý và truyền thống hữu nghị.

- Trong lĩnh vực chuyên môn hẹp phải thật sự giỏi và chắc chắn. Không ngừng học hỏi vươn lên, làm chủ công việc và đạt hiệu quả cao.

- Phải có tinh thần tương trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các đồng nghiệp, luôn luôn nhiệt tình mình vì mọi người, mọi người vì mình.

Trong thời đại cách mạng khoa học thông tin thay đổi từng ngày, từng giờ thì người cán bộ viên chức muốn vững vàng, tự tin giải quyết được công việc cần phải học thêm ngoại ngữ và tin học để tăng hiệu quả công tác giảm lãng phí thời gian và thay đổi công việc một cách văn minh hơn, phù hợp với xu hướng hội nhập quốc tế của nước ta.

Dựa trên những tiêu chuẩn mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra cho cán bộ viên chức, nhằm đáp ứng tết nhu cầu công tác cũng như góp phần vào quy trình cải cách hành chính mà Đảng và Nhà nước ta đang thực hiện, mỗi cán bộ viên chức cần phải cố gắng phấn đấu vươn lên, luôn ghi nhớ lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu: "Bất kỳ ở hoàn cảnh nào, đảng viên và cán bộ cần phải luôn luôn ra sức phấn đấu, ra sức làm việc, cố gắng học tập để nâng cao trình độ văn hóa, tri thức và chính trị của mình. Luôn luôn giữ gìn kỷ luật. Luôn luôn xứng đáng là một người cán bộ, một người Đảng viên".

Kim Hoa sưu tầm và giới thiệu