Khái quát huyện U Minh Thượng

 
Huyện nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Kiên Giang; Bắc giáp huyện Gò Quao, ranh giới là sông Cái Lớn; Nam giáp huyện Thới Bình của tỉnh Cà Mau; Tây giáp huyện An Biên và huyện An Minh; Đông giáp huyện Vĩnh Thuận. Về hành chính, huyện bao gồm 6 xã là: Thạch Yên, Thạch Yên A, An Minh Bắc, Minh Thuận, Vĩnh Hoà và Hoà Chánh.
U Minh Thượng có căn cứ cách mạng của Trung ương cục, của tỉnh ủy Rạch Giá qua 2 thời kỳ kháng chiến. Trong thời kỳ này, nhiều nhân vật cao cấp của Đảng cộng sản đã tham gia hoạt động tại đây như: cố Tổng bí thư Lê Duẩn, nguyên Chủ tịch nước Lê Đức Anh, cố Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Đại tướng Lê Hồng Anh…Huyện có Vườn quốc gia U Minh Thượng. Đặc sản nổi tiếng của huyện là các loại cá đồng U Minh và mật ong rừng tràm.

Lịch sử

Huyện U Minh Thượng, được thành lập ngày 10-05-2007, theo Nghị định 58-2007/NĐ - CP trên cơ sở điều chỉnh 7.135,82 ha diện tích tự nhiên và 18.843 nhân khẩu (gồm toàn bộ diện tích tự nhiên và nhân khẩu của các xã: Thạch Yên, Thạch Yên A) thuộc huyện An Biên; 13.376,67 ha diện tích tự nhiên và 10.877 nhân khẩu (gồm toàn bộ diện tích tự nhiên và nhân khẩu của xã An Minh Bắc) thuộc huyện An Minh; 22.757,81 ha diện tích tự nhiên và 38.356 nhân khẩu (gồm toàn bộ diện tích tự nhiên và nhân khẩu của các xã: Minh Thuận, Vĩnh Hoà, Hoà Chánh) thuộc huyện Vĩnh Thuận.

Kinh tế
Tiềm năng thế mạnh chính của huyện U Minh Thượng là Nông - Lâm - Ngư nghiệp, tài nguyên về quỹ đất, rừng; trong đó ngư nghiệp (nuôi cá đồng) có nhiều tiềm năng, nhưng chưa khai thác hết. Công nghiệp dịch vụ thương mại hầu như không có. Có thể nói, đây là huyện nghèo nhất của tỉnh Kiên Giang. Cây lúa và là sản phẩm nông nghiệp chủ lực của huyện. Tính đến tháng 09-2008, U Minh Thượng đưa giống lúa chất lượng cao vào sản xuất, năng suất đạt khoảng 5,2 tấn/ha, sản lượng 55.617 tấn; nâng tổng sản lượng lương thực toàn huyện lên 164.725 tấn, đạt 131% so với nghị quyết cả năm, trong đó xã Hoà Chánh, năng suất đạt 5,8 tấn/ha. Đồng thời, nông dân đã cải tạo nội đồng và xuống giống được 11.000 ha lúa đông xuân và lúa mùa, đạt 54,78% so kế hoạch. Sắp tới chính quyền địa phương và ngành chuyên môn sẽ hướng dẫn nhân dân điều chỉnh sản xuất giống lúa cho phù hợp từng vùng, nhất là đưa vào những giống lúa đạt năng suất chất lượng cao, kháng sâu bệnh. Năm 2008, tổng sản phẩm xã hội trên địa bàn huyện U Minh Thượng tăng 12,7%, sản lượng lương thực đạt trên 163.000 tấn, thu ngân sách trên 3 tỷ đồng.

Khó khăn lớn nhất của huyện hiện nay là: đất đai bị nhiễm phèn mặn nặng ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống; chuyển dịch cơ cấu sản xuất còn chậm, chất lượng hàng hoá nông sản thấp, chưa đủ sức cạnh tranh với thị trường. Do đó, trong năm 2008, nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội chưa đạt kế hoạch đề ra, như: giá trị sản xuất ngành thủy sản, thu nhập bình quân đầu người, xây dựng giao thông nông thôn.
Hiện nay, U Minh Thượng đang rất cần một quy hoạch tổng thể, phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020. Đặc biệt, quy hoạch về quản lý đất đai trên địa bàn, hệ thống giao thông thủy bộ nội vùng và liên vùng trong bán đảo Cà Mau, quy hoạch hệ thống chợ, đô thị hoá nông thôn, quỹ đất để thành lập khu dân cư, khu công nghiệp dọc sông Cái Lớn… Theo kế hoạch, U Minh Thượng sẽ được chia thành 6 tiểu vùng chính:
- Tiểu vùng 1: Du lịch sinh thái rừng gắn kết với phát triển khai thác du lịch vườn quốc gia U Minh Thượng (có các dịch vụ du lịch kèm theo).
- Tiểu vùng 2: Trồng tràm và nuôi ong lấy mật. Thương hiệu mật ong vùng U Minh Thượng đã nổi tiếng từ lâu, nhưng chưa được đầu tư khai thác đúng mức, sản phẩm chưa có chỗ đứng trên thị trường, cộng với nguồn cá đồng tự nhiên thơm ngon, sẽ hấp dẫn khách du lịch.
- Tiểu vùng 3: Nghề nuôi cá đồng và các loại động vật hoang dã cần được phục hồi và phát triển, đáp ứng nhu cầu, nhất là áp dụng nuôi với công nghệ hiện đại từ giống, thức ăn, thuốc, chăm sóc gắn với chế biến đặc sản “mắm cá đồng” thương hiệu nổi tiếng của rừng U Minh.
- Tiểu vùng 4: Tận dụng thảm thực vật phong phú để chăn nuôi gia súc (trâu, bò thịt) từ nhỏ tới vừa để bổ sung nguồn thực phẩm tại chỗ và có thể cung ứng ra bên ngoài địa phương.
- Tiểu vùng 5: Trồng thêm các loại rau xanh, rau sạch, vừa nâng cao thu nhập cho người nông dân, vừa cung cấp rau xanh sạch cho 4 trung tâm du lịch lớn của tỉnh: Hà Tiên - Kiên Lương - Phú Quốc - Rạch Giá.
- Tiểu vùng 6: Vùng trồng mía khóm gắn với chuyển đổi cây trồng phù hợp trên địa bàn, cùng với việc phát triển hệ thống thủy lợi, giao thông và kết cấu hạ tầng.
Xã hội
Là huyện vùng sâu non trẻ nhất của tỉnh, kinh tế còn nhiều khó khăn nên hạ tầng xã hội cũng còn nhiều hạn chế. Phần lớn hộ dân sống trên địa bàn huyện đều thuộc diện nghèo, nhà ở tạm bợ, giao thông đi lại chủ yếu bằng xuồng, giao thông đường bộ rất hạn chế. Trong năm 2008, huyện U Minh Thượng đã hoàn thành việc xây dựng 70 căn nhà tình nghĩa cho gia đình thương binh, liệt sỹ và người có công, đạt 100% chỉ tiêu tỉnh giao. Cũng trong năm 2008, U Minh Thượng đã vận động quỹ vì người nghèo được trên 3 tỷ 400 triệu đồng và xây dựng 197 nhà đại đoàn kết trị giá 930 triệu đồng tặng cho người nghèo.

Bên cạnh đó, U Minh Thượng cũng quan tâm công tác giáo dục. Năm 2008, toàn huyện có 2 điểm trường THPT, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT là 56%, trúng tuyển vào ĐH, CĐ là 16,8%...Tháng 03-2009, huyện đã khởi công xây dựng mới 6 phòng học tại điểm trường Vĩnh Thái thuộc ấp Vĩnh Thành, xã Vĩnh Hòa. Kinh phí xây dựng khoảng 1,2 tỷ đồng, do Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị tỉnh vận động Tổ chức Sunflower Mission (Tổ chức từ thiện phi chính phủ Mỹ) tài trợ 90%, Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị tỉnh tài trợ 10% và phần san lấp mặt bằng, sân trường, hàng rào của trường khoảng 300 triệu đồng do huyện U Minh Thượng đầu tư. Dự kiến sẽ đưa điểm trường này vào sử dụng cuối tháng 06-2009. Ngoài giáo dục, việc chăm sóc y tế cho người dân sống trên địa bàn huyện trong tương lai sẽ khá hơn khi tỉnh Kiên Giang vừa ban hành quyết định thành lập Trung tâm y tế huyện vào ngày 20-04-2009.